Tự bao giờ, lễ hội dân gian vẫn ra đời, gởi gắm trọng tâm linh, ước vọng của con tín đồ và trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống sinh hoạt của đồng bào những dân tộc thiểu số vùng Bắc Tây Nguyên. Trải qua thời hạn và bao thăng trầm của định kỳ sử, nét đẹp cổ truyền ấy vẫn được quan tiền tâm, giữ lại và có sức lôi cuốn, cuốn hút kỳ lạ; quánh biệt, là với những khác nước ngoài từ vị trí xa đến mảnh đất nền hơn trăm năm tuổi đậm đà bạn dạng sắc.
Bạn đang xem: Phát huy vai trò văn hóa tây nguyên
Từ thuở xa xưa, mặt hàng năm, đồng bào những dân tộc trên chỗ(Ba Na, Xê Đăng, Giẻ Triêng, Gia Rai...)vùng Bắc Tây Nguyên đa số mở các lễ hội. Theo vòng đời của bé người, vòng đời của cây lúa, tương tự như đặc thù đời sống xã hội đổi thay, chu chuyển; tiệc tùng ra đời và xác minh sức sống theo thời gian.
Lễ hội thư rải xung quanh năm, song với các dân tộc thiểu số Kon Tum, theo niên kỳ, từ thời điểm cuối mùa mưa, tầm mon 10, tháng 11 năm ngoái đến đầu mùa khô, độ tháng 3, tháng tư năm sau; ấy là "mùa" lễ hội. Theo ông A Đang ở làng Kon Rờ Bàng, làng Vinh Quang, thành phố Kon Tum, hotline là "mùa" bởi vì đó là thời gian nông nhàn, mọi tín đồ rảnh rang mở hội. Ngày xưa, sống dựa vào rừng núi, phụ thuộc vào thiên nhiên, người ba Na, Xê đăng, Gia Rai.. Mỗi năm chỉ làm cho một mùa rẫy. Đầu mùa khô, mon 2 mon 3, tín đồ người dồn sức phạt cây, vỡ vạc đất, đợi khi bao gồm mưa là tỉa hạt, xuống giống; tháng 9, mon 10 cuối mùa mưa, đơn vị nhà triệu tập tuốt, giảm lúa xong; bắt đầu sang những ngày thư thả rang.
Khi lúa ngô sẽ đầy kho, heo con kê đã đông đàn; theo trung tâm linh, tín ngưỡng truyền thống, đó cũng là mùa công việc hanh thông, nụ cười kéo đến; là dịp nhằm con fan bày tỏ trung tâm tư, ý nguyện. Các tiệc tùng được tổ chức vào thời điểm này như lễ mừng lúa mới, bắc máng nước(hay sửa máng nước), mừng năm mới...; hay phổ cập là các tiệc tùng liên quan tới việc ra đời, khủng lên, cứng cáp của con người và vòng đời của cây lúa; thứ 1 để bái cầu, tạ ơn thần linh; sau để phân bua niềm vui, cùng cả nhà giao lưu, chia sẻ tâm tư, mong vọng …
Bởi mang ý nghĩa sâu sắc tạ dưng đấng tối cao, nên liên hoan không bao giờ thiếu phần nghi lễ linh thiêng, trang trọng. Toàn bộ những gì tốt nhất, đẹp nhất, tốt nhất, ngon nhất... đa số được giành riêng cho lễ hội, mà đặc biệt, là được lựa chọn làm lễ vật. Coi như "luật bất thành văn", con vật hiến sinh không lúc nào thiếu, ghè rượu thiết yếu nào quên. Lễ lớn, bầy làng hay dựng cây nêu, chũm lời hotline mời, tấu trình cùng với đấng về tối cao; thường xuyên cúng trâu, cúng bò, bái dê, cúng heo… Lễ bình thường, chỉ việc con gà…, lễ cúng diễn ra trang trọng, không mất nhiều thời gian; tuy thế phần "hội" thì thâu đêm, trong cả sáng, tất cả khi kéo dài đến đôi cha ngày. Vì chưng là lúc để gặp mặt gỡ, giao lưu, nên toàn bộ mọi người trong cộng đồng đều từ bỏ nguyện, sức nóng thành. Tất cả đều hăng hái, vô tứ đắm mình trong không khí lễ hội.
6 năm đã trôi qua, vợ chồng anh Nguyễn Tín Trung cùng chị Đào Vũ Nhi, du khách ở tp Đà Nẵng mới có dịp trở lại Kon Tum, luôn luôn nhớ ghé thăm công ty rông Kon Klor nhưng mà tháng 6/2011, bọn họ đã bao gồm dịp chứng kiến lễ đâm trâu mừng bên rông new vô thuộc ấn tượng. Ở Kon Tum, trong cuộc sống mỗi người,linh thiêng với trọng đại độc nhất vô nhị là được chứng kiến tiệc tùng, lễ hội đâm trâu(hay có cách gọi khác là ăn trâu). Ngày trước, lễ đâm trâu thường được tổ chức khi lập làng, mừng bên rông mới, hay phần lớn lúc tất cả sự kiện to như mừng năm mới, cúng mong mưa, cầu may... "Lễ đâm trâu" không phải là một tiệc tùng, lễ hội riêng biệt, nhưng mà chỉ được mang làm tên gọi cho những tiệc tùng trọng đại, khi đồ hiến sinh là bé trâu, có mức giá trị cao, mang những ý nghĩa.
Cũng như các dân tộc thiểu số anh em, sinh sống Kon Tum, phần "hội" của đồng bào là tổng hòa của âm thanh, màu sắc sắc, con đường nét, hình ảnh... Của cồng chiêng, điệu xoang, nhạc gắng dân tộc, của men say ngây ngất... Vị lẽ đó, các tiệc tùng, lễ hội luôn tiềm ẩn sự lôi cuốn, hấp dẫn kỳ lạ. Được hòa tâm hồn trong không gian lễ hội tưng bừng là hy vọng mỏi của nhiều du khách cho với mảnh đất giàu phiên bản sắc văn hóa truyền thống.
Cùng một lễ hội, các dân tộc thiểu số ngơi nghỉ Kon Tum phần đông mang đều nét tương đồng trong việc tổ chức; tuy nhiên mỗi dân tộc cũng có thể có sự khác nhau từ khâu chuẩn bị lễ vật, trang trí, nghi tiết hành lễ...; mang nét độc đáo, rực rỡ riêng; làm cho thành sự đa dạng, phong phú và đa dạng trong phiên bản sắc cộng đồng. Sau lễ hội, mọi người lại thuộc nhau trở về lao đụng sản xuất; siêng năng, khôn khéo tạo ra những thành phầm mới, hiện đồ quý để sẵn sàng cho những tiệc tùng kế tiếp…
Cùng cùng với các tiệc tùng phổ biến, thường niên như liên hoan mừng năm mới, mừng lúa mới, lễ sửa máng nước, nạp năng lượng lúa kho..., hay các lễ vào phạm vi gia đình như lễ cưới, lễ thổi tai, lễ cầu sức khỏe…; sinh sống vùng Bắc Tây Nguyên, còn rất có thể kể cho các lễ hội đặc sắc, có nét đặc thù riêng biệt, như liên hoan Tinh Pênh(Hội bắn)của bạn Xê đăng nhánh Xơ Trá ngơi nghỉ làng Kon
Hra, thôn Đăk Ui, huyện Đăk Hà; liên hoan tiệc tùng Kiêng xã của dân tộc bản địa BRâu buôn bản Đăk Mế, làng mạc Bờ Y, thị xã Ngọc Hồi; lễ hội phụ vương Kchah(ăn than)của dân tộc Giẻ Triêng nghỉ ngơi vùng biên cương huyện Ngọc Hồi, liên hoan Ét đông(Tết nhỏ Dúi)của người tía Na nhánh Jơ Lâng ngơi nghỉ Kon Rẫy ...
Trải qua thời gian và phát triển thành đổi, những tiệc tùng, lễ hội dân gian không thể nhiều cùng được liên tục tổ chức. Mặc dù vậy, gắn với yêu cầu bảo tồn và vạc huy phần lớn giá trị văn hóa truyền thống cuội nguồn của dân tộc, các lễ hội vẫn được gìn giữ, giữ truyền, làm thành nét xinh mang đậm vệt ấn của mảnh đất nền và con người nơi có mặt nó. Từ năm 2000 mang đến nay, trong những gần 2.600 lượt liên hoan được tỉnh Kon Tum tổ chức, có 2.088 lượt tiệc tùng dân gian; thu hút rất nhiều người dân trong thức giấc và khác nước ngoài tham gia, tận hưởng ứng. Ngành văn hóa truyền thống - thể dục thể thao và du lịch tỉnh cũng đã phục dựng 23 tiệc tùng truyền thống tiêu biểu, như lễ hội mừng lúa mới, lễ ăn trâu mừng công ty rông mới, lễ mừng nước giọt, lễ lập làng, lễ cưới... Của các dân tộc (Ba Na, Xê đăng, Giẻ Triêng). Đặc biệt, được chắt lọc in thành sách để reviews rộng rãi đến chúng ta đọc, phải nói đến nét đẹp nhất văn hóa truyền thống cuội nguồn của một vài dân tộc siêu ít tín đồ ở Bắc Tây Nguyên, như lễ cưới của tín đồ BRâu(huyện Ngọc Hồi), lễ mừng lúa new và lễ vứt mả của bạn Rơ Măm(huyện Sa Thầy).
Bằng sức lôi kéo và sự thu hút tự thân của mình, các liên hoan tiệc tùng truyền thống hết sức cần được gia công sống lại vào đời sống xã hội và nhất là cần được quan tâm tạo thành sản phẩm du ngoạn đặc sắc, hotline mời, giữ chân du khách đến Kon Tum./.
Điều đó khẳng định Việt nam là một đất nước có bề dày truyền thống cuội nguồn văn hóa, có nhiều nghệ thuật truyền thống lâu đời cần được bảo tồn, giữ giàng và phát huy.
Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên trải rộng suốt 5 thức giấc Kon Tum, Gia Lai, Đăk Lăk, Đăk Nông, Lâm Đồng và người sở hữu của mô hình văn hóa rực rỡ này là cư dân những dân tộc Tây Nguyên: Bana, Xêđăng, Mnông, Cơho, Rơmăm, Êđê, Giarai... Cồng chiêng lắp bó trực tiếp với cuộc sống đời thường của tín đồ Tây Nguyên, là tiếng nói của một dân tộc của trung tâm linh, chổ chính giữa hồn con người, để diễn đạt niềm vui, nỗi bi tráng trong cuộc sống, trong lao động và sinh hoạt hàng ngày của họ.
Cồng chiêng Tây Nguyên có bắt đầu từ truyền thống văn hóa và lịch sử vẻ vang rất lâu đời. Về cội nguồn, có nhà nghiên cứu cho rằng, cồng chiêng là "hậu duệ" của lũ đá. Trước lúc có văn hóa đồng, tín đồ xưa đã tìm về loại nguyên tắc đá: cồng đá, chiêng đá... Tre, rồi cho tới thời đại thiết bị đồng, mới bao gồm chiêng đồng... Trường đoản cú thuở sơ khai, cồng chiêng được đánh lên nhằm mừng lúa mới, xuống đồng; thể hiện của tín ngưỡng - là phương tiện giao tiếp với hết sức nhiên... âm thanh khi ngân nga sâu lắng, khi thôi thúc trầm hùng, hòa quấn với giờ đồng hồ suối, giờ gió với với tiếng lòng người, sống mãi cùng với đất trời với con người Tây Nguyên.
Tất cả các liên hoan trong năm, trường đoản cú lễ thổi tai mang đến trẻ sơ sinh đến lễ bỏ mả, lễ cúng máng nước, lễ mừng cơm trắng mới, lễ tạm dừng hoạt động kho, lễ đâm trâu.. . Xuất xắc trong một buổi nghe khan... đều phải sở hữu tiếng cồng. Tiếng chiêng dài thêm hơn đời người, giờ chiêng nối liền, kết dính đông đảo thế hệ.
Theo ý niệm của fan Tây Nguyên, phía sau mỗi loại cồng, chiêng đều ẩn chứa một vị thần. Cồng chiêng càng cổ thì quyền lực của vị thần càng cao. Cồng chiêng còn là tài sản quý giá, hình tượng cho quyền lực và sự giàu có. Đã tất cả thời một cái chiêng giá chỉ trị bởi hai bé voi hoặc đôi mươi con trâu. Vào số đông ngày hội, hình hình ảnh những vòng fan nhảy múa xung quanh ngọn lửa thiêng, mặt những vò rượu buộc phải trong giờ cồng chiêng vang vọng núi rừng, tạo nên Tây Nguyên một không gian lãng mạn cùng huyền ảo. Cồng chiêng vì vậy góp thêm phần tạo yêu cầu những sử thi, các áng thơ ca đậm chất văn hóa truyền thống Tây Nguyên vừa lãng mạn, vừa hùng tráng.
Cồng chiêng đang đi đến sử thi Tây Nguyên như để xác định tính trường tồn của các loại nhạc rứa này: “Hãy đánh phần đa chiêng âm nhạc nhất, đa số chiêng kêu trầm nhất. Đánh nhè nhẹ đến gió chuyển xuống đất. Đánh mang lại tiếng chiêng vang xa mọi xứ. Đánh mang đến tiếng chiêng luồn qua sàn lan đi xa. Đánh mang đến tiếng chiêng vượt qua công ty vọng lên trời. Đánh cho khỉ bên trên cây cũng quên bám dính chắc vào cành đến đề xuất ngã xuống đất. Đánh cho quỷ dữ mê mải nghe đến quên làm hại con người. Đánh mang lại chuột sóc quên đào hang, đến rắn nằm ở đơ, mang lại thỏ buộc phải giật mình, đến hươu nai đứng nghe quên ăn cỏ, mang lại tất cả chỉ với lắng nghe giờ chiêng của Đam San...”.
Tồn trên trên mảnh đất nền Tây Nguyên vĩ đại đã hàng chục ngàn đời nay, thẩm mỹ cồng chiêng tại chỗ này đã phát triển đến một chuyên môn cao. Cồng chiêng Tây Nguyên khôn xiết đa dạng, phong phú.
Hiện nay, tại phần đông các buôn làng mạc Tây Nguyên đều có những team cồng chiêng ship hàng đồng bào trong sinh hoạt cùng đồng, trong dịp hội hè. Vào dịp lễ tết, hình ảnh quen ở trong '''bên ngọn lửa thiêng, đầy đủ vòng fan say sưa múa hát trong tiếng cồng chiêng vang hễ núi rừng''' lại lộ diện trên khắp những buôn làng. Các nghệ quần chúng gian diễn tấu cồng chiêng kết phù hợp với nhau rất hài hòa, tạo cho những bạn dạng nhạc với các tiết tấu, hòa thanh rất phong phú, có sắc thái riêng với vô vàn cung bậc.
Mỗi dân tộc đều phải sở hữu những phiên bản nhạc cồng chiêng riêng để diễn tả vẻ rất đẹp thiên nhiên, khát khao của bé người... Người Giarai có các bài chiêng Juan, Trum vang... Bạn Bana có các bài chiêng: Xa Trăng, Sakapo, Atâu, Tơrơi... Âm thanh của cồng chiêng còn là một chất men hấp dẫn gái trai vào đa số điệu múa hào hứng của cả xã hội trong những ngày hội của buôn làng. Đây là sinh hoạt văn hóa dân gian nổi bật nhất ngơi nghỉ nhiều dân tộc bản địa Tây Nguyên.
Âm nhạc của cồng chiêng Tây Nguyên thể hiện trình độ chuyên môn điêu luyện của người chơi trong việc áp dụng những kỹ năng đánh chiêng và năng lực chế tác. Từ những việc chỉnh chiêng cho biên chế thành dàn nhạc, bí quyết chơi, biện pháp trình diễn, những người dân dân dẫu không qua trường lớp huấn luyện vẫn biểu đạt được những lối chơi điêu luyện hay vời. Với người Tây Nguyên, cồng chiêng và văn hóa cồng chiêng là tài sản vô giá. Âm nhạc cồng chiêng Tây Nguyên ko những là một trong giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ đã từ khóa lâu được khẳng định trong cuộc sống xã hội mà còn là một kết tinh của hồn thiêng sông núi qua bao cầm hệ. Cồng chiêng Tây Nguyên không chỉ có chân thành và ý nghĩa về mặt đồ gia dụng chất cũng tương tự những quý giá về nghệ thuật đơn thuần mà lại nó còn là "tiếng nói" của con bạn và của thần linh theo ý niệm "vạn trang bị hữu linh".
Mỗi một dàn cồng chiêng là giờ đồng hồ nói tâm linh, tâm hồn của người Tây Nguyên, để diễn đạt những niềm vui, nỗi bi thương trong cuộc sống thường ngày lao đụng và sinh hoạt mỗi ngày của họ. Những tộc bạn ở Tây Nguyên sử dụng cồng chiêng theo phương thức riêng để đùa những bản nhạc của riêng dân tộc mình. Trải qua bao năm tháng, cồng chiêng đã trở thành nét văn hoá đặc trưng, đầy mức độ quyến rũ. Cồng chiêng chính là cuộc sống của bạn Tây Nguyên. Nghe cồng chiêng thì phiêu lưu cả không khí săn bắn, không khí làm rẫy, không khí lễ hội... Tây Nguyên.
Mỗi dân tộc, mỗi vùng miền lại có những đặc thù riêng của cồng chiêng. Cồng chiêng hoàn toàn có thể được dùng đối chọi lẻ, hoặc sử dụng theo dàn, theo cỗ từ 2 cho 12 chiếc, cũng có thể có bộ 18 đến 20 chiếc như bộ chiêng của fan Giarai. Dàn cồng chiêng Tây Nguyên được tổ chức như một dàn nhạc hoàn toàn có thể diễn tấu những bạn dạng nhạc nhiều âm cùng với các hình thức hòa điệu không giống nhau. Điều quan trọng đặc biệt trong dàn nhạc này mỗi cá nhân chỉ tấn công một chiếc cồng, hoặc chiêng (cồng là loại bao gồm núm, chiêng không có núm).
Xem thêm:
Trong lễ chào làng Văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên là kiệt tác văn hóa truyền thống phi đồ dùng thể của nhân loại, ông Koichiro Matsuura - tổng giám đốc UNESCO đang phát biểu: “Tôi đã được hưởng thụ loại hình âm nhạc cồng chiêng rất đặc biệt của việt nam và cũng được thấy đầy đủ nhạc nỗ lực rất khác biệt trong dàn nhạc cồng chiêng của những dân tộc Tây Nguyên. Đây là nét văn hóa truyền thống rất cá tính của Việt Nam, rất hoàn hảo và tuyệt vời nhất và quánh sắc. Việc công nhân Danh hiệu kiệt tác di sản văn hóa phi thiết bị thể và truyền khẩu của nhân loại đối với Văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên là khôn xiết xứng đáng”.