 |
| Nhà dài truyền thống lịch sử người Ê Đê được thức giấc Đắk Lắk chi tiêu xây dựng nhằm mục đích bảo tồn văn hóa truyền thống lịch sử dân tộc vào khuôn viên di tích lịch sử Biệt năng lượng điện Bảo Đại, phường Tân Tiến, thành phố Buôn Ma Thuột. Bạn đang xem: Nhà dài của người ê đê |
Theo các nhà phân tích văn hóa Tây Nguyên, nhà dài truyền thống lâu đời của fan Ê Đê là một trong phức hợp không khí kiến trúc độc đáo, thể hiện nét đặc thù trong đời sống sinh hoạt, tín ngưỡng-tâm linh, một công trình sáng chế văn hóa vật chất ấn tượng. Nhà lâu năm là nơi chung sống của đại gia đình theo chính sách mẫu hệ.
Ngôi nhà thường xuyên được nối dài mỗi khi một thành viên cô gái trong đại gia đình lấy chồng. Người đàn ông lấy vk sẽ đến ở trong nhà vợ và không có quyền hành gì. Thông thường, khu nhà ở dài của đồng bào dân tộc bản địa Ê Đê gồm từ bảy mang đến chín cặp vợ ông xã chung sống.
Bố viên nhà dài truyền thống cuội nguồn của người Ê Đê chia thành hai phần: nửa phía trước hotline là "Gah" chứa các vật dụng như ghế chủ, ghế khách, nhà bếp chủ, ghế lâu năm Kpan, cồng chiêng cùng là nơi tiếp khách, sinh hoạt thông thường trong gia đình. Nửa phía đằng sau là "Ôk" là nơi ở của những đôi vợ chồng, đặt bếp nấu ăn uống chung.
Phía trước cửa nhà đất của người Ê Đê tất cả hai ước thang, một dành riêng cho khách và một dành cho những người nhà khi lên xuống, mỗi mong thang có tầm khoảng 5-7 bậc, làm được làm bằng gỗ quý, được đẽo thủ công và phía đầu phía trên cầu thang địa điểm tiếp ngay cạnh hiên bên được tạc hình mặt trăng lưỡi liềm, bên dưới hình lưỡi liềm được tạc hai bầu vú căng tròn, tượng trưng mang lại uy quyền của người đàn bà trong gia đình. Dưới căn hộ dài là không gian diễn xướng cồng chiêng, không gian lễ hội, hát đề cập sử thi, dệt thổ cẩm, sinh hoạt cùng đồng...
Trong nơi ở dài truyền thống, các nét điêu khắc, trang trí, sinh sản hình đều rộp theo tế bào típ chính sách mẫu hệ, tín ngưỡng phồn thực. Không gian nhà dài bố trí ghế Kpan ngồi tấn công chiêng, bếp lửa sinh hoạt, các sản vật trình bày sự giàu sang của gia chủ như: chiêng, ché, sừng trâu, trống, rượu cần…
Buôn Akŏ Dhŏng, phường Tân Lợi, tp Buôn Ma Thuột là buôn còn nhiều nhà dài truyền thống lâu đời của bạn Ê Đê và cũng là buôn làng giàu có số 1 Tây Nguyên hiện nay.
Già xã buôn Akŏ Dhŏng Ama Jeny mang đến biết, nguyên đồ vật liệu tạo nên sự ngôi công ty dài truyền thống lâu đời của người Ê Đê đa số bằng gỗ, tre, nứa, mái tranh. Kết cấu của nhà là cột kèo bởi gỗ xuất sắc có sức chống chịu đựng sự khắc nghiệt của thời tiết. Bên được thưng vách cùng lót sàn bởi phên nứa, mái lợp cỏ tranh, đỉnh mái bí quyết sàn nhà khoảng chừng 4m-5m, lòng công ty rộng khoảng 4,5m-5,5m, ngôi nhà nằm theo trục bắc-nam.
Với sự city hóa ra mắt nhanh chóng hiện thời làm cuộc sống, không khí buôn làng có nhiều biến hóa lớn, dáng vẻ ngôi bên dài hiện giờ cũng bao gồm những chuyển đổi khá nhiều cả chiều rộng, chiều dài, cầu thang và cách tô điểm trong công ty cũng không hề giữ được nét truyền thống cuội nguồn như xưa nữa.
Già xã Ama Jeny trung ương tư: "Những ngôi nhà dài truyền thống của fan Ê Đê dần dần bị mai một thì việc giữ gìn đầy đủ giá trị văn hóa truyền thống lịch sử của các buôn làng sẽ bị ảnh hưởng theo. Những thế hệ mai sau sẽ không thể hình dung ra được ông bà mình những năm trước sống, sinh hoạt như thế nào".
Điều đáng mừng là trong thời gian gần đây, được sự hỗ trợ ở trong phòng nước, ở những buôn buôn bản tại thức giấc Đắk Lắk, fan dân đã và đang ý thức được việc bảo tồn nhà lâu năm gắn với các lễ hội, văn hóa truyền thống lâu đời khác. đơn vị dài bây chừ vừa là chỗ sinh hoạt của gia đình, vừa là nơi du lịch thăm quan và tổ chức các hoạt động du lịch cộng đồng, qua đó góp phần bảo tồn và phát huy đa số giá trị văn hóa truyền thống truyền thống độc đáo và khác biệt cho rứa hệ bây giờ và mai sau.
Tây Nguyên được biết đến là vùng đất chứa đựng kho tàng văn hóa phong phú nhiều chủng loại và quánh sắc. Trong đó, phong cách thiết kế nhà dài của dân tộc bản địa Ê Đê được ví như là một trong những công trình trí tuệ sáng tạo văn hóa rất dị gắn liền với cuộc sống sinh hoạt, tín ngưỡng của các thế hệ fan Ê Đê nơi xứ sở đại ngàn.
Nhà nhiều năm - nghệ thuật và thẩm mỹ tạo hình quánh sắccủa bạn Ê Đê
Từ bao đời, hồ hết ngôinhà nhiều năm của bạn Ê Đêđã vươn lên là biểu tượng, là niềm tự hào của dân tộc về một không khí kiến trúc độc đáo. Bởi dự án công trình này, minh chứng rõ ràng cho những sáng tạo khác biệt, đầy ấn tượng qua kĩ năng và nghệ thuật tạo hình tín ngưỡng của dân tộc.
Để dựng lên một khu nhà ở dài, bạn “nghệ nhân” cần thực hiện không hề ít công đoạn, đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên trì. Từ bỏ việc chuẩn bị nguyên liệu chặt tre, chẻ nứa, đan vách, giảm cỏ tranh bện chặt nhằm lợp mái… tất cả đều làm thủ công với đều “bí quyết” riêng biệt, khiến cho một xây cất kiên cố, vững vàng chãi, bao gồm cả khi được nối dài.
Ông Y Yôč Hmok (Tp. Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk), trong những người thợ dày dặn kinh nghiệm trong xây dừng nhà dài mang đến biết, nhà dài của người Ê Đê gồm kết cấu loại nhà sàn thấp, gầm sàn chỉ cao khoảng chừng hơn 1 m. Đáng chăm chú là, công ty chỉ gồm vi cột, tất cả cột dầm, vượt giang. Người thợ khoét ngàm, đặt đôi xà dọc lên hàng cột loại và cột ốp vào nhau. Trên thuộc là mái tranh lợp từng cụm, ngọn thả xuôi mái, nơi bắt đầu bẻ gập xuống, hóa học dày trên 20cm. Thiết kế khác biệt này, vừa giúp tín đồ dân Ê Đê sinh sống né thú dữ, thiên tai, vừa làm cho sức bền dãi dầu qua năm tháng cho căn nhà dài.
Cũng theo ông Y Yôč Hmok, điều khiến người dân Ê Đê trường đoản cú hào về ngôi nhà dài, chính là ở những sáng chế văn hóa, tín ngưỡng dân tộc bản địa chứa đựng trong những nếp đơn vị dài. Biện pháp trang trí, thi công hình thù những con vật, hay đa số họa ngày tiết trên cầu thang, trước tốt trong bên đều khôn khéo khắc họa tượng trưng cho ước vọng cuộc sống bình yên, no đủ, hướng đến cội nguồn.
Những vạt đẽo vát từng bậc lan can từ bên dưới đất lên đến sàn nhà, cùng với những số lượng lẻ mang ý nghĩa mong cầu may mắn mắn, sinh sôi. Toàn bộ nhìn rất kỳ công nhưng lại được thực hiện hoàn toàn bằng tay thủ công bằng rìu và rất nhiều vật dụng truyền thống, gửi gắm những mong muốn cầu của gia chủ.
Bên trong công ty dài, những thiết kế cũng được người Ê Đê khôn khéo sắp xếp. Từng đưa ra tiết, từng cách bài trí đều miêu tả những chủ tâm văn hóa khác biệt của người dân vị trí đây. Công ty được phân thành 2 phần rõ rệt, là Gah và Ôk cùng với những mục đích riêng biệt.
Gah là nửa bên đằng cửa chính, là không gian tiếp khách, họp bàn việc chung của cả gia đình, lễ cúng hoặc ở diễn tấu cồng chiêng. Ôk là vị trí đặt bếp, địa điểm nấu ăn và là nơi ở của các đôi bà xã chồng. Tức thì cả xây đắp cửa sổ bên cạnh hông ngôi nhà, chỉ cần nhìn vào, cũng biết trong khu nhà ở dài này còn có bao nhiêu thanh nữ đã lập gia đình, bao nhiêu chưa lập gia đình. Đây chính là điều tạo cho sự độc đáo, sáng tạo trong không gian kiến trúc đơn vị dài.
Dấu ấn của chế độ mẫu hệ
Nét đẹp trong phòng dài Ê Đê, không chỉ ở lối con kiến trúc rất dị mà ý nghĩa sâu sắc của rất nhiều ngôi bên này mang dấu ấn đặc trưng của chính sách mẫu hệ. Bởi, theo truyền thống lâu đời của fan Ê Đê, người sở hữu của công ty dài đó là phụ nữ có vai vế lớn nhất trong gia tộc, là tín đồ làm chủ, trụ cột của gia đình. Đây cũng chính là người sẽ chặt kém dao thứ nhất lên gỗ làm cầu thang, kế tiếp những tín đồ thợ new được phép tiến hành đục đẽo, tiến hành các công đoạn tiếp theo.
Người Ê Đê luôn quan niệm, lan can nhà dài có ý nghĩa rất quan trọng đặc biệt và linh thiêng, bởi vì đó là nơi trước tiên mà những người dân khách mang lại nhà đề xuất bước qua. Vị vậy, nét quánh trưng rõ nét cho chính sách mẫu hệ, còn biểu lộ ở họa tiết thiết kế, là hình hình ảnh đôi thai vú căng tràn, cân xứng trên dòng cầu thang, xác minh quyền lực, oai quyền của người đàn bà trong văn hóa mẫu hệ.
Theo ông Y Yôč Hmok, bài toán chạm khắc phối hợp họa huyết đôi thai vú cùng hình ảnh vầng trăng khuyết, còn có ý nghĩa sâu sắc là hình tượng cho lòng bình thường thủy, sự nhiều có, sum vầy và sinh sôi. Trải qua đó, bạn dân Ê Đê ước ao nhắc nhớ bé cháu yêu cầu nhớ đến nguồn sữa đang nuôi dạy dỗ mình trưởng thành, ghi lưu giữ công lao của các người phụ nữ trong xây đắp và phát triển gia đình. Bởi vậy, khi bước lên trên cầu thang vào trong nhà dài, việc vịn vào đôi bầu vú được coi là một hành động coi trọng văn hóa Ê Đê.
Nơi khởi nguồn cho sự sinh sôi, lắp kết
Theo tập tục nhiều năm của fan Ê Đê, từng khi người con gái lấy chồng, căn nhà dài đang lại được nối dài để gia công nơi ở đến đôi vợ ck mới. Cứ như vậy, nơi ở dài đó là không gian sinh hoạt thêm bó của đa số thế hệ, tất cả khi là của cả một dòng họ. Chẳng thay mà không khí này, từ bao đời vẫn được bạn dân nơi đây ví như nơi khởi nguồn của sự phạt triển, gửi gắm cầu vọng cho phần đông sinh sôi, nảy nở của tất cả gia tộc.
Cũng bao gồm nơi đây, bao nỗ lực hệ vào đại mái ấm gia đình gắn bó, đùm bọc, san sẻ cuộc sống chung. Trong ngôi nhà dài, tối đêm cả đại mái ấm gia đình cùng đoàn kết bên nhà bếp lửa bập bùng. Bao gồm trong không gian ấy, những lễ nghi, tập tục thiêng liêng, những giá trị văn hóa mang hồn cốt của dân tộc được thể hiện, được trao truyền toàn diện từ cố gắng hệ này qua nuốm hệ khác. Không khí ấy, cũng giáo dục các thế hệ sau lòng hiếu nghĩa cùng với tổ tiên, dù sống ở chỗ nào thì cũng luôn hướng hình ảnh ngôi bên dài, hình hình ảnh chiếc lan can tựa loại thuyền vẫn lướt sóng, để mãi tự khắc sâu công tích của tổ tiên, luôn luôn trân trọng hướng tới cội nguồn.
Việc lưu giữ nếp sống gia đình dưới thuộc một căn hộ còn mang lại thấy, tính lắp kết, bền bỉ, chặt chẽ, tính xã hội luôn được đề cao trong đời sống của người Ê Đê.
Xem thêm: Nơ áo sơ mi nam đẹp nhất - bạn đã thực sự hiểu về sơ mi đeo nơ cho nam giới
Với hầu như giá trị, nhan sắc thái sở hữu đậm chân thành và ý nghĩa nhân văn của văn hóa truyền thống, nhà dài là niềm trường đoản cú hào, là hình tượng cho trí tưởng tượng độc đáo, trí tuệ sáng tạo trong văn hóa của fan Ê Đê nói riêng cùng đồng bào các dân tộc Tây Nguyên nói chung. Đây cũng là công trình sáng chế văn hóa khác biệt cần được trân trọng bảo tồn và tiếp tục bảo trì cho các thế hệ mai sau.